ცნობილია, რომ კოლხები რკინის მეტალურგიული წარმოების ერთ-ერთი პიონერები არიან.დღემდე შემორჩენილია არაერთი მეგრული ტოპონიმი , რომელიც პირდაპირ მიუთითებს რკინის წარმოებაზე და დამზადებაზე.მთავარი ამ საქმეშია მჭედელი-ჭკადუ, ,,კინაშ ჭკადუ“ ის მეგრელთა წარმოდგენით, სოფელში საპატიო და ამავე დროს ისეთ პირად იყო მიჩნეული, რომელიც განგებასთან იყო დაკავშირებული. დღევანდელ გადაცემაში საუბარია ,,ჭკადუშ“ ინსტიტუტზე, მის ხელობაზე და მითებზე.

,,მორდია“ , იგივე ,,ნათლია“ მეგრელებში განსაკუთრებული მოწიწებითა და ავტორიტეტით სარგებლობს და ის ახალდაქორწინებულთა ოჯახში გამორჩეული მნიშვნელობის მატარებელი ინსტიტუტია.რამეთუ ის ოჯახის ყველაზე ახლობელი ადამიანი ხდება და მთელი რიგი ვალდებულებებით იტვირთება.დღევანდელ გადაცემაში საუბარია რა პრივილეგიებით სარგებლობს ,,მეგურგინე მორდია“ და რა მოვალეობები აკისრია დამოყვრებული ოჯახის მიმართ.

გადაცემის წამყვანი სოფიო ხუციშვილი და ისტორიკოს - მკვლევარი ლაშა ჯიქია.

სამეგრელოში არსებობდა ორი ერთმანეთთან შინაარსით ახლოს მდგომი და თითქმის იდენტური ტრადიციული წესი ,რომელსაც ოჭიშაფუს ანუ შესაწევარს და გინაფორალს ანუ გადასაფარს უწოდებდნენ. ,,ოჭიშაფუ“ ხდებოდა ქორწილის დროს და ,,გინაფორალი“ მიცვალებულის განსვენების პერიოდში. ასევე, მეგრულ წეს-ჩვეულებებში მოწმდება მატერიალური ურთიერთდახმარების ორი სახე: ნატურალური და ფულადი.დღევანდელ გადაცემაში დაწვრილებითაა აღწერილი ყველა ტრადიცია წესები და მოვალეობები.

სამეგრელოში სანეფო სუფრისთვის, ქორწილის წინა დღეს ,,სარიტუალო პურს და ჭვიშტარს“ აცხობდნენ,რომლებიც სპეციალური დანიშნულების იყო. რიტუალური პურების დაცხობა ყველას როდი შეეძლო. მთელს ,,სამოხიოში“ რამდენიმე ქალი თუ იქნებოდა ამ საქმეში დახელოვნებული, რის გამოც მათ დიდი პატივით ეპყრობოდნენ. დღევანდელ გადაცემაში აღწერილია როგორ მზადდებოდა, რამდენი სახის პური ცხვებოდა და რა იყო ამ ტრადიციის მთავარი აზრი.

სამეგრელოში, პრაქტიკაში იყო და დღესაც მოქმედებს ურთიერთდახმარების ორი ძირითადი ფორმა: შრომითი ურთიერთდახმარება და მატერიალური ურთიერთდახმარება. შრომით ურთიერთდახმარებაშიც გამოიყოფა ორი სახე: ,,მეხვარა“( დახმარება) და ,,ნინალუა“ (მომსახურება). დღევანდელ გადაცემაში დეტალურადაა აღწერილი რას გულიხმობს ეს ორი და რას სახის სამუშაოები სრულდებოდა საჭიროების შემთხვევაში.

სამეგრელოს ეთნოგრაფიულ ყოფაში დაცულია ერთი უბრალო ტრადიცია, რომელიც ,,ხოზოკონის“ სახელითაა ცნობილი. ხარშავდნენ ყველიან კვერებს და ერთ კვერში, რომელსაც ,,ხოზოკონი“ ერქვა, ჩაატანდნენ კაკლის ჩხირს და ვისაც ეს კვერი ერგებოდა მისთვის იქნებოდა ის წელი განსაკუთრებულად კარგი. დღევანდელ გადაცემაში საუბარია,  ვინ მონაწილეობდა და რას მოიცავდა შეშის კვერიანი რიტუალი, რა დანიშნულება ქონდა და რა წესები იყო მკაცრად დაცული.

საუბრობს ლიტერატორი - ზაალ ჯალაღონია

{{AUDIO}}

ლექსს კითხულობს ავტორი

მეგრულ ენაში დაბადების ადგილის აღსანიშნად გამოიყენება სამი სხვადასხვა სიტყვა, თუ დავუკვირდებით გადატანითი მნიშვნელობით სამივე სამშობლოს ეთანაბრება, თუმცა სხვადასხვა მნიშვნელობებსაც ითავსებენ.