სკოლების დაფინანსების მოდელი არ ეფუძნება სკოლების წინაშე მდგარ გამოწვევებსა და მოსწავლეების საჭიროებებს. ამის შესახებ აუდიტის სამსახურის ანგარიშშია ნათქვამი, რომელიც 2019-2021 წლებს მოიცავს.

დოკუმენტის მიხედვით, 2019-2021 წლებში სამინისტრომ სკოლებს დამატებითი დაფინანსების მიზნით 6 694 99 ლარი გადაურიცხა.

„საქართველოში „ზოგადი განათლების შესახებ“ კანონის მიხედვით, სახელმწიფოს მიერ მოსწავლის განათლების დაფინანსება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ხორციელდება ერთ მოსწავლეზე გათვლილი ფინანსური ნორმატივის შესაბამისი ვაუჩერით. არსებული დაფინანსების მოდელის მიხედვით, ვაუჩერული დაფინანსება ძირითადად მიმართულია მასწავლებლების ხელფასზე და არ არის გათვალისწინებული მოსწავლეთა სრულფასოვანი განათლების მიღებისთვის სხვა სახის მნიშვნელოვანი კომპონენტები, როგორებიცაა მაგალითად: არაფორმალური განათლება, კლასგარეშე, კულტურული და შემოქმედებითი პროექტების განხორციელება.

აუდიტის ჯგუფმა ვერ მიიღო რწმუნება, რა გათვლებსა და კვლევებს ეფუძნება დაფინანსების არსებული მოდელი და კონკრეტული კომპონენტების მიხედვით, რა საჭიროებებიდან გამომდინარე განისაზღვრა ვაუჩერის ოდენობა; არ არის განხორციელებული იმ ხარჯებისა და საჭიროებების ანალიზი, რომელიც შეიძლება ჰქონდეს სკოლას და რომელსაც უნდა ეფუძნებოდეს მათზე მიმართული დაფინანსების ოდენობა.

აღსანიშნავია ასევე, რომ დაფინანსების არსებული მოდელი ვერ უზრუნველყოფს სკოლის საჭიროებების სრულად დაკმაყოფილებას. მიუხედავად იმისა, რომ დაფინანსება გამოითვლება არაერთ კომპონენტზე დაყრდნობით, სკოლები ითხოვენ დამატებით დაფინანსებას თანხების უკმარისობის გამო − ძირითადად, კომუნალური ხარჯების დაფარვის მიზნით. 2019-2021 წლებში დამატებითი დაფინანსება გაიცემოდა, საშუალოდ, 205 (საერთო რაოდენობის 10%) სკოლის შემთხვევაში, ხოლო აღნიშნული სკოლებიდან, საშუალოდ, 41% სისტემატურად, ყოველ წელს ითხოვს დამატებით ფინანსურ რესურსს. 2019-2021 წლებში დამატებითი დაფინანსების მიზნით სამინისტრომ სკოლებს ჯამურად 6,694,993 ლარი გადაურიცხა.

მიუხედავად ზემოაღნიშნული გამოწვევებისა, სამინისტროს მიერ არ მომხდარა დაფინანსების არსებული მოდელის შეფასება, არ გაანალიზებულა გაწეულ ხარჯსა და მიღწეულ შედეგებს შორის ურთიერთკავშირი; არ არის დანერგილი მექანიზმები და შესაბამისი კრიტერიუმები, რითაც შეფასდება დაფინანსების არსებული მოდელის ეფექტიანობა. შესაბამისად, არ არის დასაბუთებული, რამდენად ითვალისწინებს დაფინანსების არსებული მოდელი სკოლის რეალურ საჭიროებებს და უზრუნველყოფს თუ არა ზოგადი განათლების სათანადო ხელმისაწვდომობას. ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებების დაფინანსებიდან 3% მიმართულია კერძო სკოლების დაფინანსებაზე. კერძო სკოლები თითოეულ მოსწავლეზე სახელმწიფო დაფინანსების ფარგლებში იღებენ ფიქსირებულ 300 ლარს. 2019-2021 წლებში კერძო სკოლების დაფინანსებაზე სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, საშუალოდ წლიურად, გახარჯულია 18 მლნ ლარი. სამინისტროს მიერ არ არის დანერგილი მექანიზმი, რომლის საშუალებითაც შეფასდებოდა თუ რა მიმართულებით გამოიყენეს კერძო სკოლებმა მიღებული დაფინანსება, რაც ხელს შეუწყობდა პროცესის გამჭვირვალობას. ანგარიშვალდებულების მექანიზმის არარსებობა წარმოშობს საბიუჯეტო სახსრების არაეფექტიანად განკარგვის რისკებს.

ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლების დაფინანსების მოდელით გათვალისწინებული ვაუჩერული სისტემის ფარგლებში არ ხორციელდება დაფინანსებით მისაღწევი მიზნებისა და შედეგების წინასწარ განსაზღვრა და შესაბამისად, არ არის დადგენილი გაწეულ ხარჯსა და მიღწეულ შედეგებს შორის ურთიერთკავშირი, ხოლო არსებული დაფინანსება არ ეფუძნება სკოლების წინაშე მდგარ გამოწვევებსა და მოსწავლეების საჭიროებებს. არაქართულენოვანი სექტორის სკოლების წინაშე მდგარი გამოწვევების გადასაჭრელად, სამინისტროს მხრიდან გათვალისწინებულია გაზრდილი ვაუჩერული დაფინანსება, თუმცა დამატებითი მექანიზმებისა და შესაბამისი კვლევების გარეშე გატარებული ღონისძიებები, სათანადოდ არ პასუხობს აღნიშნული სექტორის გამოწვევებს. კერძო სკოლების დაფინანსება ეფუძნება მხოლოდ ერთ, რაოდენობრივ კრიტერიუმს და არ ხორციელდება ვაუჩერული დაფინანსების ოპტიმალური, სკოლის ფინანსური მდგომარეობისა და მისაღწევი შედეგების გათვალისწინებით განაწილება.

ამასთანავე, არ არის დანერგილი კერძო სკოლების დაფინანსების ფარგლებში ანგარიშვალდებულების სისტემა. ყოველივე ზემოაღნიშნული ქმნის რესურსების არაპროდუქტიულად და არაეფექტიანად განკარგვის რისკებს”, - ნათქვამია ანგარიშში.