სამეგრელოში განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობოდა მიცვალებულის კულტთან დაკავშირებული ცერემონიალის შესრულებას. მიცვალებულზე ზრუნვას სათანადო მოვლით და გამოწყობით იწყებდნენ.ამ პროცესს ერქვა რწკინუა. დღევანდელ გადაცემაში საუბარია ,ყველა იმ რიტუალზე და პროცესზე რომელიც აუცილებელობას წარმოადგენდა გარდაცვალებიდან დაკრძალვამდე.ასევე ხაზგასმითაა ღნიშნული ,,ნიშანიშ" რიტუალი .მიცვალებულის მოსაგონებლად მის ტანსაცმელს 40 დღეს გააჩერებდნენ.ძველი მეგრული რწმენის თანახმად,მიცვალებულის სული ამ ვადის მერე ტოვებდა ოჯახს.
სამეგრელოში გავრცელებული ტანსაცმლის კომპლექსების მიხედვით მეგრელები საშინაო ჩაცმულობისგან, ასხვავებდნენ სადღესასწაულო და საგარეო ჩაცმულობას, რომელსაც უწოდებდნენ ,,სადიარო"/ ,,სასუმარო"" მუკაქუნალს.საგარეო ჩაცმულობის ელემენტებზე,საუკეთესო სანაჭრე მასალა იხარჯებოდა და შესამკობადაც მრავალი საშუალება იძებნებოდა.ამიტომაც სამეგრელოში საგარეო სამოსს ,,სამედიდუროს" უწოდებდნენ.დღევანდელ გადაცემაში დეტალურადაა აღწერილი როგორი იყო ქალის სამოსი XIX საუკუნის მეორე ნახევრისა და XX საუკუნის დასაწყისში.
სამეგრელოში ფართოდ გავრცელებულ მოვლენას წარმოადგენდა რომელიმე გარდაცვლილი ნათესავის ( დედის,მამის,შვილის,ძმის ან დის),,მონაცვლის“ აყვანის ჩვეულება,რომელიც სრულდებოდა საინტერესო რიტუალით და მას ,,ომორგულაე
ტერმინი ,,მოჯგირე” ნაწარმოებია სიტყვიდან ,,ჯგირი“, რაც კარგს ნიშნავს და სრულ შესატყვისობაშია ქართულ ,,მოკეთესთან“. აღნიშნული ტერმინით მოიხსენიება დღეისათვის სისხლით ნათესავი - როგორც მამის,ასევე დედის ნათესაობის მხრიდან. დღევანდელ გადაცემაში საუბარია რამდენი თაობა ითვლებოდა ნათესავად, რა ტერმინი გამოიყენება პირველი და მეორე კატეგორიის ნათესაობის აღსანიშნავად. როგორ ხდებოდა სამეგრელოში ხელოვნურად დანათესავება და რა წესები უნდა ყოფილიყო მკაცრად დაცული.
გადაცემის წამყვანი სოფიო ხუციშვილი და ისტორიკოს - მკვლევარი ლაშა ჯიქია.
ეთნოგრაფიული მონაცემებით სამეგრელოში დამოწმებული ნათესაობის ფორმის სამი სხვადასხვაობა გვხვდება. სამეგრელოში სისხლით ნათესავის აღსანიშნავად გამოიყენება ზოგადი ხასიათის ორი ტერმინი- ,,ნათესე“ ( ნათესავი ) და ,,მოჯგირე“ (მოკეთე).რამდენიმე ოჯახის ,,დუდმოჯგირეების“ სოციალურ გაერთიანებას ეწოდებოდა ,,დინო“. შვიდი-რვა თაობის შიგნით წარმოქმნილი ,,დინოების“ სოციალური გაერთიანებაა ,,თური“. დღევანდელ გადაცემაში დეტალურადაა აღწერილი ,,თურის“ სტრუქტურა და რა სიმკაცრით იყო დაცული ეგზოგამიურობის ნორმები.
სამეგრელოში გამსხვილებული მიკროუბნის გარდაქმნას უბნად სამოხიო ეწოდებოდა. რამდენიმე სამოხიოს გაერთიანება კი ჯამში იწვევდა, მის სოფლად ჩამოყალიბებას. სამოხიო თავის მხრივ შედგებოდა მიკრო სოციალური გაერთიანებებისგან, როგორიცაა რამდენიმე გვარის სამოყვრო გაერთიანება-დინო და სისხლით ნათესაური კავშირი თური.
საქართველოს ზოგიერთ კუთხეში საქორწილო სუფრის უფროსს (გამრიგებელს) ეჯიბი წარმოადგენდა, სამეგრელოში ამ ფუნქციას ასრულებდა და დღესაც ასრულებს „დუდკოჩი“ (თავკაცი),რომელსაც ქორწილამდე ერთი კვირით ადრე ოჯახის უფროსი ასახელებს.
სამეგრელოში აღმოჩენილი სხვადასხვა ეპოქის არქეოლოგიურ კულტურებში კარგად ჩანს საზოგადოებაში ქალის დომინანტი როლი. მიუხედავდ იმისა, რომ ბრინჯაოს ხანაში მატრიარქატი საბოლოოდ შეცვალა პატრიარქატმა, ქართულ სინამდვილეში ქალი დარჩა ოჯახის სულიერ და მორალურ ლიდერად.
მზითევს მეგრულად ,,ჭყუდას“ უწოდებენ. მზითევის მოცულობა განსაზღვრავდა გასათხოვარი ქალის ბედ-იღბალს, რაც უფრო სოლიდური სახის მზითევს მოუყრიდა თავს ოჯახი, მით უფრო კარგ სიძესა და მოყვრებს შეიძენდა იგი და თავისი ქალიშვილსაც უკეთეს პირობებს შეუქმნიდა.
ეუკარბონი საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული მედიკამენტია, რომელიც იმ დროს უნდა მიიღოთ, როდესაც ყაბზობა და მასთან დაკავშირებული სიმპტომები "შემოგიტევთ".
წალენჯიხის მუნიციპალიტეტში ფონდი „სოხუმის“ ფორუმ-თეატრის წარმომადგენლების ჩვენება გაიმართა, რომელშიც მონაწილეობდნენ ახალგაზრდული ჯგუფი და ურთიერთდახმარების ქალთა ჯგუფი.
„მე-16 ელემენტის" და „ნაციონალიზმისა და კონფლიქტის კვლევის ინსტიტუტის“ (ISNC) , “Digital Interaction for Peace” / DIP Project-ის ფარგლებში გადაიღეს დოკუმენტური ფილმი სახელწოდებით "თაობა კონფლიქტს მიღმა".
სამეგრელოში განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობოდა მიცვალებულის კულტთან დაკავშირებული ცერემონიალის შესრულებას. მიცვალებულზე ზრუნვას სათანადო მოვლით და გამოწყობით იწყებდნენ.ამ პროცესს ერქვა რწკინუა.დღევანდელ გადაცემაში საუბარია ,ყველა იმ რიტუალზე და პროცესზე რომელიც აუცილებელობას წარმოადგენდა გარდაცვალებიდან დაკრძალვამდე.ასევე ხაზგასმითაა ღნიშნული ,,ნიშანიშ" რიტუალი .მიცვალებულის მოსაგონებლად მის ტანსაცმელს 40 დღეს გააჩერებდნენ.ძველი მეგრული რწმენის თანახმად,მიცვალებულის სული ამ ვადის მერე ტოვებდა ოჯახს.
სამეგრელოში გავრცელებული ტანსაცმლის კომპლექსების მიხედვით მეგრელები საშინაო ჩაცმულობისგან, ასხვავებდნენ სადღესასწაულო და საგარეო ჩაცმულობას, რომელსაც უწოდებდნენ ,,სადიარო"/ ,,სასუმარო"" მუკაქუნალს.საგარეო ჩაცმულობის ელემენტებზე,საუკეთესო სანაჭრე მასალა იხარჯებოდა და შესამკობადაც მრავალი საშუალება იძებნებოდა.ამიტომაც სამეგრელოში საგარეო სამოსს ,,სამედიდუროს" უწოდებდნენ.დღევანდელ გადაცემაში დეტალურადაა აღწერილი როგორი იყო ქალის სამოსი XIX საუკუნის მეორე ნახევრისა და XX საუკუნის დასაწყისში.
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.